Ik heb tussen 2010 en 2020 orde op zaken gesteld in mijn pre-digitale fotoarchief. Op enig moment ontstond het idee om de oude foto's uit het archief te gebruiken voor een serie zelfportretten. Ik ben begonnen mijzelf in beeld te brengen in zes portretten, over een periode van 45 jaar, beginnend in 1973, 22 jaar oud en (voorlopig) eindigend in 2018, 67 jaar oud, met steeds 9 jaar tussen twee opeenvolgende portretten.
Toen een klassenfoto uit 1964 opdook met mij als leerling van de tweede klas van het Stedelijk Gymnasium in Breda, heb ik de serie nog met één portret uitgebreid, weer 9 jaar verder terug in de geschiedenis, 13 jaar oud in 1964.

Alle prenten hebben als basis een 6x6 raster van roosterpunten die zijn verbonden door grillig gevormde horizontale en vertikale lijnstukjes. Het aantal gebruikte lijnstukjes is beperkt, ze komen in herhalingen terug. Deze verbindingen tussen de roosterpunten vormen als het ware de 'voegen' tussen 'tegels' die om en om ingekleurd zijn (blauw-rood, blauw-groen, geel-rood, etc.) Bij de keuze van de lijnstukjes en bij de inkleuring van de 'tegels' is niet gezocht naar de suggestie van vogels, vissen, hagedissen of andere (fantasie)dieren, zoals bij Escher. Rechtsonder zien we wel iets bloemachtigs.
In de prenten linksboven en rechtsonder is het gebruikte rooster strikt, in de andere drie is het rooster golvend (rechtsboven), deels verchoven (midden onder, met de suggestie van reliëf) of domweg rommelig (links onder). De inkleuring is steeds gebruikt om extra structuur en/of ruimtelijkheid te suggereren.

Het schilderen van deze drie begon met de diagonale "brug" links, die onder en boven water loopt en die ontstond naar aanleiding van een kindertekening. Ik vulde hem aan met wolken en schilderde vervolgens andere fantasielandschappen met wolkenluchten, waarin de horizon steeds lager kwam te liggen. Op die merkwaardige brug in het eerste schilderij na zijn de ingrediënten waaruit de beelden zijn opgebouwd heel realistisch. Maar niets is gebaseerd op concrete eigen waarnemingen.

Eind 2018 begon ik aan de "herinterpretatie" van zwart-wit foto's, vooral uit de vijftiger jaren. Ik koos foto's die iets zeiden over het gezin waarin ik opgroeide en over typische belevenissen uit mijn jeugd. Ik vond de foto's in de collectie van mijn (overleden) ouders en grootouders. We zien (van links naar rechts, eerst boven dan beneden) mijn ouders in Rotterdam (hun huwelijksdag), mijn zusje en mij in Renesse, mijn opa met mijn zusje in Rotterdam, mijn zusje en mij met onze moeder in de tuin, mijn zusje en mij in de dierentuin en tenslotte mijn zusje, mij en mijn tante, vermoedelijk aan de oever van de Oude Maas.
Maar de precieze inhoud van de beelden doet eigenlijk niet terzake. De schilderijen verbeelden: "samen". Of "samen in jaren van wederopbouw".

De Amerkaanse steden zijn geschilderd in rood, bruin en wit.
Zoals alle schilderijen geïnspireerd door Google Maps zijn ook deze drie oefeningen in een spel van vlakken en lijnen. De lijnen zijn hier vooral recht en de vlakken zijn meestal rechthoekig, het zijn tenslotte Amerikaanse steden.
Er is een suggestie van reliëf: uit het doek oprijzende vlakken. De beelden zijn na voltooiing een kwartslag naar rechts gekanteld, het westen is boven, het noorden is rechts.
Ik heb de drie steden zelf bezocht, San Francisco en Chicago in 2014, New York in 2008.

De basiskleur in deze serie is geel, in de voorstellingen van Ronda en Toledo gemengd met blauw (smen groen) en in de voorstelling van Aït Ben Haddou met bruin.
De gelijkenis tussen mijn schilderij en het oorspronkelijke Google Maps beeld is oppervlakkig. Vooral in het beeld van Ronda, daar is een krater die niet correspondeert met de werkelijkheid. In alle schilderijen is het noorden aan de bovenkant.
Ik heb de afgebeelde plaatsen zelf bezocht, Ronda in 2016, Aït Ben Haddou in 2008 en Toledo in 2002

De derde prent is in feite een collage van uitsneden uit twee foto's, ik fotografeerde de dames in 'Cult Party kei' stijl niet op de straathoek waar ze op deze prent staan.

Nadat ik (jeugd)portretten van mijn vader en grootvader had geschilderd, realiseerde ik me dat ik een reeks van zes opeenvolgende mannelijke Van der Hoevens zou kunnen schilderen, van vader op (oudste) zoon.

Mijn voorouders in de stamreeks (boven) zijn:
Mijn overgrootvader, Hendrik van der Hoeven, (1851-1928), naar een foto gemaakt rond 1900;
Diens jongste zoon (maar de enige zoon met mannelijke nakomelingen), mijn grootvader, Gerrit Frans van der Hoeven, (1889-1971), geschilderd naar een foto gemaakt rond 1915;
Diens oudste zoon, mijn vader, Hendrik Dirk van der Hoeven (1918-2015), geschilderd naar een foto gemaakt rond 1940.

De drie "jongeren" uit de stamreeks (onder) zijn:
Ikzelf, de oudste zoon van mijn vader, geschilderd naar een foto gemaakt in 1975-1976;
Mijn oudste zoon Matthijs, geschilderd naar een foto gemaakt tijdens kerst 2006;
De oudste zoon van Matthijs, Melle Gerrit Fokke, geschilderd naar een foto van maart 2022.

We zien hier mijn grootvader, mijn vader, ikzelf en mijn zoon afgebeeld als (ongeveer) 25-jarigen.
Van mijn overgrootvader heb ik geen foto als 25-jarige. Van mijn kleinzoon Melle evenmin. Zijn schilderij in deze stamreeks is al een tweede, ik laat de stamreeks met hem meegroeien (tot zijn 25ste).

Het project Google Maps

Het project begon met een vraag van Marije die een schildering zocht voor de muur van haar nieuwe kantoor in Diemen. Ik zag een stadsplattegrond voor me, ruig geschilderd op die muur. Die is er niet gekomen.

Ik ben voor eigen gebruik met Google Earth/Maps naar stadsbeelden gaan zoeken. Het ging me niet om het precieze naschilderen van een plattegrond, het ging me om globale impressies van interessante stratenpatronen en een passende invulling van de vlakken daartussen.

In 2008 schilderde ik met acrylverf vier kleurrijke beelden van stratenpatronen in Brussel (het gebied tussen de cafés Le Cirio en La Mort Subite), Stockholm (een deel van Gamle Stan), Madrid (het gebied rond Plaza Mayor) en Middelburg (het oude centrum).
Stockholm is van alle Google-maps-impressies die ik heb geschilderd een uitzonderlijke. Het is de enige plek die ik wel heb geschilderd, maar nooit heb bezocht.

De grachten van Amsterdam (en omgeving) volgden in 2012, eenmaal met acrylverf, eemmaal met olieverf.

In 2016, pakte ik het thema weer op. Ik schilderde uitsnedes van Brussel, Stockholm en Madrid, vergelijkbaar met die van 2008. Ik gebruikte nu voor de kleuring alleen blauw, bruin en wit.
Een jaar later schilderde ik impressies van de straten van San Francisco, Chicago en New York, die serie zie je hier... . Weer een jaar later maakte ik drie impressies van landschappen met een kloof: Ronda (in Andalusië), Toledo (bij Madrid) en Aït Ben Haddou (in Marokko). Die impressies zie je hier....
Zowel bij de Amerikaanse steden als bij de kloven is een element aan het schilderen van vlakken en lijnen toegevoegd. Door het aanbrengen van schaduw in de vlakken ontstond de suggestie van hoogten en diepten in het patroon. In de schilderijen van kloven is het wegenpatroon ondergeschikt geworden aan de suggestie van reliëf

Het laatste werk geïnspireerd door Google Maps schilderde ik in 2019: impressies van Delft en Bussum, plaatsen die ik regelmatig bezoek omdat daar kleinkinderen wonen,

Het project Carmen

Het project Carmen begon rond de jaarwisseling 2012-2013 toen ik naar inspiratie zocht in portretfoto's in zwart-wit uit de periode 1920-1935. Ik vond eerst een aansprekend portret van een Spaanse die Carmen Peche bleek te heten en vervolgens portretten van een Mexicaanse die Nahui Olin genoemd werd, maar van wie de echte naam Carmen Mondragón bleek te zijn. Het onverwacht opduiken van de naam Carmen bij twee schilderijen werd het begin van het zoeken naar portretfoto's specifiek van Carmens.
In de eerste serie (...hier te bekijken) kwam Carmen Mondragón uiteindelijk twee keer voor, samen met Carmen Peche en Carmen Boni. Op drie van de vier schilderijen in die serie staat niet alleen een Carmen, maar ook een vliegtuigmotor. Die hoort oorspronkelijk alleen bij Carmen Peche, bij de andere twee is hij een dichterlijke vrijheid.

Zoeken naar portretfoto's van Carmen in de periode 1920-1935 levert veel zangeressen op in de rol van Carmen in de opera van Bizet. En veel beelden van Carmen Electra, die in de periode 1920-1935 nog lang moest wachten op haar geboorte. In 1972 kwam zij ter wereld als Tara Leigh Patrick en toen ze in 1997 Pamela Anderson opvolgde in de Amerikaanse strandwachtserie Baywatch verwierf ze wereldfaam. Die faam blijkt zo groot dat zij ook Carmen's van voor 1935 overschaduwt. Ik heb overigens na veel aarzeling in het project Carmen wel tweemaal een schilderij met Carmen Electra gemaakt.

Ook Rita Hayworth dook op, fameus als actrice in de periode rond de tweede wereldoorlog, en nog fameuzer als pinup girl. Zij heette van oorsprong Margarita Carmen Cansino, zo kwam ze bij de zoekresultaten en in dit project terecht. (Hayworth was de naam van haar moeder.) Ik heb twee schilderijen van haar gemaakt, tweemaal naar dezelfde zwart-wit foto.

In de herfst van 2017 eindigde mijn project Carmen (voorlopig) met het schilderen van vier schilderijen geïnspireerd op twee foto's van dezelfde Carmen Mondragón (alias Nahui Olin) die in de eerste serie van het project ook al tweemaal voorkwam. De fotograaf die haar vastlegde heet Antonio Garduño, Nahui Olin was op dat moment één van de eerste en weinige vrouwen die zich leenden voor naaktfotografie als vorm van kunst.

We mogen Carmen Mondragón wel mijn muze in dit project noemen. Zij leefde van 1893 tot 1978, de eerste 40 jaren van haar leven waren turbulent, getekend door schandalen die zij zelf veroorzaakte (lees meer op haar Wikipedia-pagina).

De portretten van kleinkinderen

Er zijn sinds 2011 acht kinderen geboren die mij opa noemen en als ik in mijn archief ga tellen vind ik bijna 60 portretten waarop één of meer van die acht kinderen voorkomen.

Bij de geboorte van de eerste van de acht in 2011 was er een groot enthousiasme om haar onmiddellijk in verf te vangen. In totaal heb ik haar 10 keer geportretteerd, 4 van die 10 portretten stammen uit haat eerste levensjaar, er is er maar één die na haar zesde verjaardag geschilderd is. ...hier zie je haar vier maal geportretteerd, vóór haar zesde verjaardag.

Haar zus, de tweede van de acht, die in 2013 geboren werd, heb ik opnieuw enthousiast geschilderd, maar minder vaak. Vooral de aandrang om babyportretten te maken was minder dan bij haar oudere zuster. Er zijn 7 portretten van haar, 2 uit haar eerste levensjaar, en maar één die geschilderd is na haar vierde verjaardag. ...hier zie je haar drie maal geportretteerd, vóór haar vierde verjaardag.

De derde van de acht was opnieuw een meisje, het nichtje van de oudste twee. Zij werd eind 2014 geboren en ook van haar maakte ik 7 portretten, 2 uit haar eerste levensjaar en 2 na haar vijfde verjaardag. ...hier zie je haar drie maal geportretteerd, vóór haar derde verjaardag.

Na de drie meisjes werden drie jongens geboren in 2016, 2017 en 2019, in drie verschillende gezinnen. Van hen drieën samen maakte ik 11 portretten, precies één meer dan van het meisje dat als eerste van de acht geboren werd. We mogen voorzichtig vaststellen dat ik het portretteren van kleinkinderen na de drie kleindochters minder prioriteit ben gaan geven. Van de oudste jongen zijn er 5 portretten, van de middelste zijn er 4 en van de jongste 2. Twee van de vijf portretten van de oudste schilderde ik voor de stamreeks, hij is de jongste telg in een lijn van zes mannelijke Van der Hoevens. De middelste schilderde ik eenmaal samen met zijn moeder, een dergelijk portret heb ik van de anderen nooit gemaakt. ...hier zie je de drie jongens elk éénmaal geportretteerd

In 2020 werd een tweeling geboren die het achttal completeerde. Een jongen en een meisje, die ik in 1 portret samen vereeuwigd heb.

Portretten

Als ik in mijn archief ga tellen vind ik wel 100 portretten die ik sinds november 2004 geschilderd heb. Daarbij tel ik de portretten mee die in dit portfolio anders gerubriceerd zijn: de zelfportretten (in dit portfolio de serie 'Zelf'), de Carmens (in dit portfolio het 'project Carmen'), de portretten van kleinkinderen (een apart thema in dit portfolio), en de portretten van de stamreeks (een eigen serie in dit portfolio).

Maar daarnaast zijn er ook portretten van kinderen en ex-partner. Er zijn portretten van mijn vader en mijn moeder, en van de ouders en grootouders van mijn vader, geschilderd naar foto's uit het familiearchief. Portretten van de ouders van mijn moeder ontbreken, het wordt tijd om familiearchief aan moederszijde op orde te brengen (en te gebruiken voor schilderijen).

Niet alleen familierelaties en familiearchief zijn inspiratie geweest voor portretten. Ik heb een flink aantal portretten gemaakt aan de hand van eigen (vakantie-)foto's en van kranten- en tijdschriftfoto's, met als voornaamste doel mijzelf te oefenen in het schilderen van een sprekend gezicht. In drie portretten die ik schilderde geïnspireerd op foto's van Katie Meluah ging het meer om de enigszins surrealistische compositie, en niet zozeer om het sprekende gezicht. En er zijn nog tenminste drie andere portretten die volledig gefantaseerd zijn.

Ik heb één portret geschilderd in opdracht, en er zijn twee portretten die ik op speciaal verzoek geschilderd heb. En ik heb portretten gemaakt van (ex-)geliefden en goede bekenden met wie een een familierelatie bestaat (bijvoorbeeld via een schoonzoon) ...hier zie je links twee portretten uit de categorie 'gevraagd, geliefd, familierelatie', met helemaal links het portret dat ik in opdracht schilderde .